Atina – Sparta Savaşları
M.Ö. 479 yılında Yunan’lılar, Pers‘lere karşı büyük bir zafer kazanmışlardı. Bu zaferin kazanılmasında ellerinde bulunan güçlü donanmanın payı gerçekten çok büyüktü. Ayrı olarak Pers’lere ağır darbeler indiren Yunan Orduları, Miltiades , Aristidis, Temistokles ve Timon gibi Atina’lı, usta komutanlar tarafından yönetilmişti.
İşte bu büyük zaferin kazanılmasından bir yıl sonra M. Ö. 478 ‘ de Atina , merkezi İon’ların kutsal Delon Adası olan ” Attik – Delos Deniz Birliği ” ni kurdu. İon şehirlerini, Ege Denizi Adaları’nı, Makedonya, Trakya ve bazı Batı Anadolu kıyı şehirlerini içine alan bu birliğin amacı, dışarıdan gelebilecek saldırılara karşı sağlam bir savunma bütünlüğü meydana getirmekti. Ama Atina’nın gerçek amacı birliğe dahil bütün bu şehir ve adaları egemenliği altına almaktı.
Bu durum , komşusu Sparta’ya meydan okumaktan başka bir şey değildi. Sparta, Atina’nın bu genişleme politikasına set çekmeye kararlıydı. Böylece Sparta ile Atina arasında otuz yıla yakın bir süre devam eden savaşlar başlamış oldu : Tarihte bu savaşlara Peloponez Savaşları ( M. Ö . 431 – 404 ) adı verilir.
PERİKLES’İN PLÂNI
M.Ö. 431 yılında büyükçe bir ordu ile Atina’nın bulunduğu Attika yarımadasına giren Sparta’lılar , yolları üzerinde ele geçirdikleri her şeyi yakıp yıkarak Atina üzerine yürüdüler. Dehşete kapılan Atina’lılar , en kudretli adamları olan Perikles’i yardıma çağırdılar. Perikles , Sparta tehlikesi karşısında eskiden beri kafasında tasarlamış olduğu bir plânı uygulamak için bunu fırsat bildi. Perikles :
Eski Yunan piyadesi ve savaş arabaları
– Düşman, Attika’ya girebilir. Halk, Atina ve Pire’yi çeviren dağlara sığınacaktır. Önemli olan şey, donanmayı savunmak ve deniz yollarını açık tutmaktır : Bizim hücuma geçeceğimiz yer denizdir.
diyordu. Bu plân büyük bir başarı sağladı : Sparta’lılar Attika’da ilerlerken Atina donanması Sparta şehrinin bulunduğu Peloponez Yarımadası ve Sparta’ya bağlı birçok komşu şehri yağma etti. Perikles komutasındaki bir ordu ise Megaros Bölgesi’ni ele geçirdi. Askerî harekâtın başlangıçta Atina’lılar yönünde geliştiği görülüyordu. Ama Mısır’dan gelen bir geminin getirdiği veba, Atina’yı birdenbire kasıp kavurmaya başladı. Tükidides bu korkunç salgını şöyle anlatır :
Veba , önce Pire şehrinde başlad, oradan Atina’ya bulaştı, insanlar birdenbire yatağa düşüyor, sekiz – dokuz gün süren acı ve uykusuzluktan sonra ölüyordu. İyileşebilenler ise birçok organını kaybetmiş oluyordu. Ellerini, ayaklarını , gözlerini, hattâ akıllarını kaybedenlere sık sık rastlanıyordu.
Veba salgını yüzünden her iki taraf da savaşlara ara vermek zorunda kaldı. Perikles, yeni bir savaş plânı hazırlamak üzere iken M.Ö. 429 yılında vebaya yakalanarak öldü.
Sirakuze şehri Atina’lılar tarafından kuşatılmıştı. Şehrin yardımına koşan Sparta Donanması , Atina’lıları ezerek Sirakuze’yi kurtardı. Önde bir Sparta savaşçısı görülmektedir.
ATİNA, SAVAŞ TAKTİĞİNİ DEĞİŞTİRİYOR
Perikles ölünce Keon, hükümetin başına geçti. Perikles’in plânını kurnazlıktan çok bir korkaklık örneği sayan Kleon , Sparta ‘ ya karşı daha enerjik bir savaş güdülmesini ileri sürdü. Derhal girişilen harekât başlangıçta olumlu gelişmeler gösterdi. 425 yılında , başlarında Kleon olmak üzere gemilerle Messene’ye asker çıkaran Atina’lılar , Sparta’lıları Sfakteri ‘ de yenilgiye uğratarak Sparta şehrine yürüdüler. Kıyıdan pek uzak olmayan Sparta’yı ele geçirmeyi düşünüyorlardı.
Beotya Yarımadası’nda Sparta’lılara karşı girişilen harekât ise ağır kayıplarla sonuçlandı. Delion yarınlarındaki bir çarpışmada Atina’lı komutan Hippokrat ‘ın bütün askeri öldürüldü. Kleon, Beotya Yarımadası’nın ele geçirmek için yeni bir plân hazırlarken Sparta’lılar bir karşı hücuma geçtiler. Makedonya’dan gelen Brasidas komutasındaki bir gönüllüler ordusu Kalsidonya’ya girdi ve kısa zamanda yarımadayı eine geçirdi. Durum Atina’lılar için birdenbire kötüleşmişti. Kalsidonya’nın kaybı, aynı zamanda Ege Denizi’ndeki egemenliklerinin sonu demekti. Düşmana karşı yeni bir sefer düzenlemek zamanı gelmişti. Kleon , tekrar komutayı eline aldı. Seçme askerlerden düzenlediği bir ordu ile Anfipoli şehrine yürüdü. Bunu önceden haber alan Sparta’lı Brasidas, ordusuyla savaşa hazır bekliyordu. Atina’lılar , Sparta’lıların çetin saldırılarına amansızca karşı koymakla birlikte geri çekilmek zorunda kaldılar. Brasidas ve Kleon savaş alanında öldüler. Başsız kalan ordular da uzun yıllar süren bu düşmanlığa bir son vermek istiyorlardı.
M.Ö. 421 yılında Nikias Barış Antlaşması imzalandı. Her iki taraf aldıkları toprakları geri vermeyi kabul ettiler. Böylece on yıla yakın süren bir savaş, yenen ve yenileni belli olmadan barış yoluyla sona ermiş oldu.
SİCİLYA SEFERİ
Bununla birlikte birçok Atina’lı genç, barıştan memnun değildi. Savaşlarda kesin bir çöküntüye uğramamış olmalarına rağmen Anfipoli’de verdikleri ağır kayıpların hıncını almak istiyorlardı. ” Savaş Partisi ” adı verilen siyasal bir topluluk kurdular ve bunun başına da Alkibiades’i geçirdiler.
Ne pahasına olursa olsun büyük bir ün kazanmak isteyen Alkibiades, oldukça tehlikeli bir teşebbüse girişmekten geri kalmadı : Sparta’yla dostluk kurmuş bulunan Sicilya Adası’ndaki Sirakuze’yi ele geçirmeye karar verdi. Atina’nın ileri gelen yaşlıları genç adamı bu tehlikeli Serüvenden caydırmak için boşuna uğraştılar. İnandırıcı bir konuşma tarzına sahip olan Alkibiades, büyük kütleyi arkasından sürüklemekte gecikmedi :
” – Sparta’lıların gururunu ezmek için şu İon Denizi’ni aşmalıyız. Barış antlaşmasını tanımayanlara Sicilya’yı alabileceğimizi göstermeliyiz.”
Bu sözler, Atina’lılar coşturmaya yetti. Alkibiades, o çağın savaş taktiği ustalarından Nikias’la birlikte M.Ö. 415 yılında 200 gemilik bir donanma ile Pire limanından ayrıldı. daha Sicilya’ya yeni varılmıştı ki kutsal gelenekleri çiğnemekle suçlandırılan Alkibiades, Atina’ya geri çağrıldı. Hermes tapınağının önündeki heykelin kafasını koparmanın hesabını verecekti. Ama başına gelecekleri önceden kestiren Alkibiades, vatanına dönecek yerde Sparta’ya sığınarak düşmanlarının hizmetine girdi. Nikias, donanmayla Sirakuze’yi kuşattı. Sirakuze’lilerin teslim olacakları bir sırada, bir Sparta ordusu yardıma yetişti. Bir yandan karada Atina’lıları durdurmaya çalışırlarken öbür yandan da Sparta Donanması, limanını ağzını tıkadı. Atina’lılar, teslim olmaktan başka çare bulamadılar. Atina’nın donanması yakıldı, ordusu esir edildi. nikias idam edildi. sirakuze seferi böylece Sparta’lıların kesin zaferiyle sonuçlandı.
204 views
Diğer Yazılar
